Werkgroep Voedselrechtvaardigheid – Working group Food Justice

Nog steeds worden er handelsverdragen afgesloten of voortgezet die voor de plaatselijke bevolking vaak zeer nadelig uitpakken. Om teelt van exportgewassen zoals soja, palmolie en biobrandstoffen mogelijk te maken worden boeren, herders en inheemse volkeren in Afrika, Azië en Midden- en Zuid-Amerika vaak met geweld van land verdreven. Ze worden beroofd van hun landbouwgrond, de graasgrond van hun vee, van (schoon) water, van het regenwoud of de vis waar ze van leven.

Dit onrecht wordt medeveroorzaakt door lage of niet bestaande Europese importheffingen op producten als soja, palmolie en biobrandstoffen. Want deze goedkope importen maken een Europese productie van eiwit- en oliegewassen vrijwel onmogelijk. Ook blijft zo strengere wetgeving uit om de Europese overconsumptie van vlees en fossiele brandstoffen aan te pakken.
Verder kunnen boeren – zowel in Europa als the Global South – door deze vrijhandelsverdragen geen eerlijke prijs voor hun voedsel op de eigen markt verkrijgen en moeten ze vaak hun bedrijven stoppen. Deze verdragen zorgen er namelijk voor dat bescherming van de lokale en nationale voedselmarkten moet worden opgeheven. Westerse multinationals kunnen zo deze markten binnendringen met gesubsidieerde (gedumpte) westerse overschotten.

Dit alles heeft grote negatieve gevolgen voor de voedselzekerheid in landen die voorheen voldoende voedsel voor hun bevolking produceerden. De huidige klimaatvoorstellen versterken deze negatieve effecten nog eens. Westerse landen weigeren namelijk hun uitstoot van broeikasgassen drastisch te verminderen, en schuiven dit liever af op ontwikkelingslanden. Boeren die te maken krijgen met de desastreuze gevolgen van deze klimaatverandering krijgen nu ook nog eens te maken met deze ‘klimaatoplossingen’. Zo leiden de Europese biobrandstoffenrichtlijn en de aanleg van boomplantages (voor onze CO2-compensatie) er toe dat zij van hun land verjaagd worden om deze producten te verbouwen.
Om deze redenen is het Westen in grote mate verantwoordelijk voor het schenden van de mensenrechten op voedsel, water en levensonderhoud. Helaas is dit echter nog niet doorgedrongen bij een een meerderheid van de politici. Terwijl ondertussen ook de Europese arbeiders, boeren en het Midden en Klein Bedrijf steeds meer de nadelen ondervinden van de keuze voor concurrentie op wereldmarkt. Door vrijhandelsverdragen zoals EU-Mercosur en CETA zijn de Europese arbeidsrechten, Europese familiebedrijven in de landbouw, en milieu-, voedselveiligheids- en dierenwelzijnsstandaarden in groot gevaar.

ALTERNATIEVEN

Nederlandse en Europese boeren, bedrijven en consumenten kunnen er voor kiezen zoveel mogelijk lokale en regionale producten te produceren en consumeren. Maar om te komen tot een rechtvaardigere en ecologische wereld zullen vooral landelijke en Europese politici hun verantwoordelijkheid moeten nemen, en nee moeten zeggen tegen de huidige rat race op de wereldmarkt. Voedselsoeveriniteit moet het onderliggende principe in het handels- en landbouwbeleid worden, waardoor boeren weer in staat worden gesteld voor eerlijke prijzen de lokale, regionale en natiotionale bevolking te voeden. Als de politieke wil en moed er is zou regulering van markten – via productiebeheersing en marktbescherming – er toe kunnen leiden dat Europa zoveel mogelijk zelfvoorzienend wordt voor voedsel, veevoer en energie. Dan kunnen ook de normen aan de Europese boeren op gebied van milieu en dierenwelzijn vergaand worden verhoogd.

Dat heeft veel voordelen:
• Boeren in ontwikkelingslanden krijgen hun natuurlijke hulpbronnen en markten terug om hun eigen voedsel te kunnen verbouwen.
• Lokale en regionale productie geeft boeren in Europa en ontwikkelingslanden een kostendekkende prijs en creëert ook werkgelegenheid in de verwerkende sector en (informele) handel.
• Lokale en regionale productie bespaart veel fossiele brandstoffen. Brandstoffen die steeds schaarser en duurder worden en die bijdragen aan klimaatverandering.
• Lokale en regionale productie leidt tot sluitende kringlopen van mineralen en voedselzekerheid op de lange termijn. Daarnaast kan Europa veel meer zelfvoorzienend in energie worden, door het gebruik van fossiele brandstoffen drastisch te beperken o.a. via veel hogere ecotaxen en door te investeren in duurzame energieproductie.

PETITIE EN VOORTGANG

Om aandacht te vragen voor genoemde problematiek en alternatieven aan te dragen heeft Werkgroep Voedselrechtvaardigheid in 2011 de Petitie voor voedselsoevereiniteit en klimaatrechtvaardigheid opgesteld met voorstellen tot verandering op de volgende terreinen:
• Voedselsoevereiniteit binnen landbouw- en handelsbeleid;
• Klimaatrechtvaardigheid en energiezekerheid;
• Het stoppen van de Nederlandse en Europese schending van mensenrechten en van green washing.

In 2021 is deze petitie geactualiseerd. Zie hier deze versie met alle ondersteuners.
Deze petitie wordt per 15 december 2021 onderschreven door 47 maatschappelijke organisaties, 9 maatschappelijke bedrijven en 299 burgers in binnen- en buitenland.
Als u deze petitie wilt ondertekenen, zendt dan een email naar guusgeurts@yahoo.com
Alvast bedankt voor uw steun!

In oktober 2011 is de (eerste versie van de) Petitie voor voedselsoevereiniteit en klimaatrechtvaardigheid met voorstellen en een brief verstuurd naar de de minister-president, betrokken ministeries, Tweede Kamer en drie maatschappelijke organisaties.
Op 1 november 2011 is deze persoonlijk aangeboden aan de Tweede Kamer-Commissie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (ELI). Op verzoek van de Tweede Kamer heeft  het kabinet deze Kamerbrief met een reactie door staatssecretaris Bleker van ELI geschreven.
Door de SP en de Partij voor de Dieren werden in november en december 2011 vijf moties ingediend die (grotendeels) overeenkwamen met de voorstellen die gedaan werden door de Werkgroep Voedselrechtvaardigheid. Hieronder een verzoek om een onderzoek naar de gevolgen van vrijhandelsverdragen voor voedselzekerheid en landrechten, en een pleidooi voor een Europees verbod op landroof in ontwikkelingslanden. In november en december werden diverse oproepen aan de Tweede Kamer gestuurd om deze moties te steunen.
Helaas stemden het CDA, VVD, PVV en SGP tegen alle moties. Eerstgenoemde motie werd wel ondersteund door alle overige partijen. Op 10 oktober 2013 werd op initiatief van de Partij voor de Dieren wel een meerderheid behaald in de Tweede kamer voor een motie die pleit voor een Europees importverbod voor olie afkomstig uit teerzanden.

VASTENACTIE

Op 16 oktober 2011 werd er door 28 mensen 24 uur gevast om deze petitie kracht bij te zetten en uit solidariteit met de mensen waarvan de mensenrechten geschonden worden door dit westers beleid. Tevens hield Guus Geurts van 1 november t/m 10 december een veertigdaagse vastenactie en deed hiermee een dringend beroep aan de politiek om zoveel mogelijk voorstellen over te nemen. Deze breidde hij daarna uit met een hongerstaking, in de hoop dat tenminste één van genoemde moties zou worden aangenomen. Op 14 december stopte hij hiermee na in totaal 43 dagen niets gegeten te hebben. Dat deed hij op advies van begeleidend arts Co van Melle.
Meer informatie over de vastenactie en hongerstaking, en de artikelen die hierover in de media verschenen vindt u via: www.guusgeurts.nl/hongerklimaat.
Een video van deze vastenactie / hongerstaking vindt u hier: https://youtu.be/cSOp1zHM8cY

RECENTE CAMPAGNE ACTIVITEITEN

Vanaf 2012 wordt de campagne voor voedselsoevereiniteit en klimaatrechtvaardigheid voortgezet, deels in samenwerking met andere organisaties:

• Op 30 maart 2012 organiseerden we samen met anderen in de Kargadoor te Utrecht een strategie-bijeenkomst Voedsel anders voor alle ondersteuners van de petitie. Hiervoor werden ook andere mensen uitgenodigd die samen willen werken aan een rechtvaardigere en meer ecologische voedselvoorziening.

• Deze samenwerking is de afgelopen jaren voortgezet en heeft geleid tot een Voedsel Anders Conferenties in 2014 en 2016 in Wageningen, gevolgd door de regionale Voedselkaravaan-bijeenkomsten in 2018. In 2022 wordt een nieuwe conferentie gehouden. Meer informatie: www.voedselanders.nl en https://www.facebook.com/voedselanders

• Mede geïnspireerd door deze vastenactie vertrok documentairemaker Wiek Lenssen naar Brazilië om een documentaire te maken over de grootschalige sojaproductie. Hierna werd op 1 oktober 2012 het debat ‘Varkens en soja’ tijdens de Floriade in Venlo georganiseerd. Hierbij een videoverslag van deze bijeenkomst en beelden over de negatieve gevolgen van de sojateelt voor de Guarani-indianen in Brazilië. 

• De pleidooien van de werkgroep zijn in samenwerking met Platform Aarde Boer Consument deels verwerkt in het alternatief binnen het Europese samenwerkingsverband: Alternative Trade Mandate. Hierin werken ontwikkelings-, milieu- en boerenorganisaties samen en ontwikkelden samen. In december 2013 werd dit alternatief gelanceerd. Zie: https://www.somo.nl/nl/alternative-trade-mandate-een-nieuwe-koers-voor-het-eu-handels-en-investeringsbeleid/

• Op 26 mei 2013 in Wageningen tijdens de March against Monsanto en op 30 oktober 2013 tijdens een demonstratie tegen de conferentie Crop World Global bij de RAI in Amsterdam sprak Guus Geurts de aanwezigen toe, zie: http://aseed.net/nl/hoe-gaan-we-de-wereld-werkelijk-voeden/

• Op 6 mei 2014 werd een Europees Verkiezingsdebat georganiseerd, met veel aandacht voor de TTIP en de ATM. Een video van presentatie van de ATM-voorstellen op gebied van landbouw: http://vimeo.com/94767357

• Mede-organisatie van de Internationale Stop TTIP dag op 11 oktober 2014 op het Beursplein te Amsterdam en andere demonstraties tegen CETA en TTIP de jaren erna. Zie oa.: http://www.globalinfo.nl/Nieuws/zaterdag-11-10-internationale-actie-tegen-ttip.html

• Vanaf 2015 werd een coalitie gevormd van eerst alleen boeren- en later ook maatschappelijke organisaties tegen vrijhandelsverdragen als TTIP, CETA en EU-Mercosur. Deze heette tot 2020 TTIP, CETA en landbouw-coalitie en vanaf 2021 de Landbouwcoalitie voor Rechtvaardige Handel.
Zie hier het rapport “TTIP en CETA een gevaar voor de hoogwaardige Europese en Nederlanse landbouw, veehouderij en voedselvoorziening”, en het manifest “Houd de boerderij TTIP- en CETA-vrij” dat deze coalitie schreef. Deze werden in 2016 aangeboden aan de Tweede Kamer.

• In 2019 werd meegewerkt aan de totstandkoming van het manifest ‘Bescherm boeren, werknemers, consumenten, dieren en de planeet tegen de huidige vrijhandelsverdragen’. Deze werd ondersteund door ruim 40 milieu-, boeren-, mensenrechten- en dierenwelzijnsorganisaties, vakbonden en ondernemers. Zie manifest en alle ondertekenaars: https://milieudefensie.nl/actueel/manifest-bescherm-ons-tegen-handelsverdragen

• In 2019 werd meegeschreven aan de brochure ‘Een oproep tot eerlijke en duurzame handel’ door de Handel Anders!-coalitie. Hierin schetsen vakbonden, boeren- en maatschappelijke organisatie een analyse voor het huidige handels-, landbouw- en milieubeleid. Zie: https://handelanders.nl/wp-content/uploads/2020/11/publicatie.pdf Ook werd meegewerkt aan de lancering hiervan in Nieuwspoort, zie video: https://handelanders.nl/geslaagde-lancering-publicatie-in-nieuwspoort/

• In 2021 werd meegeschreven aan het rapport ‘Het EU-Mercosur verdrag: een kritische analyse en een alternatief’ binnen de Handel Anders!-coalitie. Zie: https://handelanders.nl/nieuwe-publicatie-eu-mercosur-handelsverdrag/

• In november 2021 werd 10 jaar na dato de petitie opnieuw geupdatet en naar de Tweede Kamer en ministeries van Algemene Zaken, – Buitenlandse Handel & OS, – Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, – Economische Zaken en Klimaat gestuurd. Zie voor de petitie (versie 3 november 2021) met deze begeleidende brief.

In de maanden daarna werd de geactualiseerde petitie voorgelegd aan de ondertekenaars en nog verder verbeterd, ook werden er meer ondersteuners gevonden. Dat resulteerde in de huidige versie van de petitie (15 december 2021) die wordt onderschreven door 47 maatschappelijke organisaties, 9 maatschappelijke bedrijven en 299 burgers in binnen- en buitenland.

Als u deze petitie wilt ondertekenen, zendt dan een email naar guusgeurts@yahoo.com
Alvast bedankt voor uw steun!

ONDERSTEUNING

Deze werkgroep bestaat uit vrijwilligers en is afhankelijk van donaties.
Zou u deze campagne voor voedselsoevereiniteit en klimaatrechtvaardigheid financieel willen ondersteunen dan kunt u een bijdrage overmaken op bankrekening NL25ABNA0811993124 t.n.v. Stichting Platform Aarde Boer Consument onder vermelding van ‘Werkgroep Voedselrechtvaardigheid’.
Alvast bedankt!

********************************************************************

English – Working Group Food Justice

* WORKING GROUP FOOD JUSTICE IN SHORT
* ANALYSIS
* ALTERNATIVES
* PETITION AND PROGRESS
* RECENT CAMPAIGN ACTIVITIES
* SUPPORT

WORKING GROUP FOOD JUSTICE IN SHORT

Trade Working Group Food Justice was established on World Food Day (16 October) 2011. On that day there was a public meeting in the Domincuskerk in Amsterdam, with a Native ceremony and presentations and debate. 28 people worldwide also fasted on that day to reinforce the demands of the Petition for Food Sovereignty and Climate Justice. That fasting action was continued from November 1.

In 2021 the petition was updated and contains proposals for fairer trade, agriculture, climate and energy policies, which are currently supported by 47 civil society organisations, 9 social businesses and 299 citizens at home and abroad.
These proposals are mainly aimed at Dutch politicians and were first sent in October 2011 with an accompanying letter to the Committee members in the House of Representatives and the relevant ministers. The boards of Solidaridad, the World Wildlife Fund and the Sustainable Trade Initiative have also received these proposals.
In November 2021, the updated version was again sent to the relevant Dutch ministries and MPs.
On this website you will first find a short analysis of the problem and the proposed alternatives. This is followed by a report on the actions and progress of the proposals in the House of Representatives and the campaign activities from 2011.

ANALYSIS

Trade agreements are still being concluded or continued, which often turn out to be very disadvantageous for the local population. To enable the cultivation of export crops such as soy, palm oil and biofuels, farmers, herders and indigenous peoples in Africa, Asia and Central and South America are often forcibly displaced. They are robbed of their farmland, the grazing ground of their cattle, of (clean) water, of the rainforest or the fish they live on. This injustice is partly caused by low or non-existent European import duties on products such as soy, palm oil and biofuels. Because these cheap imports make European production of protein and oil crops virtually impossible. Stricter legislation to tackle the European overconsumption of meat and fossil fuels is also not forthcoming. Furthermore, farmers – both in Europe and the Global South – cannot obtain a fair price for their food on their own market due to these free trade agreements and they often have to close down their businesses. These treaties mean that protection of local and national food markets must be lifted. Western multinationals can thus penetrate these markets with subsidized (dumped) Western surpluses. This has major negative consequences for food security in countries that used to produce enough food for their population. The current climate proposals further amplify these negative effects. Western countries refuse to drastically reduce their greenhouse gas emissions, preferring to pass this on to developing countries. Farmers who have to deal with the disastrous consequences of this climate change now also have to deal with these ‘climate solutions’. For example, the European biofuels directive and the construction of tree plantations (for our CO2 compensation) lead to them being driven off their land to grow these products. For these reasons, the West is largely responsible for violating human rights over food, water and livelihoods. Unfortunately, however, this has not yet reached the majority of politicians. Meanwhile, the European workers, farmers and small and medium-sized companies are also increasingly experiencing the disadvantages of opting for competition on the world market. Due to free trade agreements such as EU-Mercosur and CETA, European labor rights, European family farms, and environmental, food safety and animal welfare standards are at great risk.

ALTERNATIVES

Dutch and European farmers, companies and consumers can choose to produce and consume as many local and regional products as possible. But to achieve a more just and ecological world, especially national and European politicians will have to take their responsibility and say no to the current rat race on the global market. If there is the political will and courage, regulation of markets could lead to Europe becoming as self-sufficient as possible for food, animal feed and energy. Then the standards for European farmers in the field of the environment and animal welfare can also be raised significantly.

That has many advantages:
• Farmers in developing countries regain their natural resources and markets to grow their own food.
• Local and regional production provides farmers in Europe and developing countries with a cost-covering price and also creates employment in the processing sector and (informal) trade.
• Local and regional production saves a lot of fossil fuels. Fuels that are becoming increasingly scarce and expensive and that contribute to climate change.
• Local and regional production leads to closed cycles of minerals and food security in the long term. In addition, Europe can become much more self-sufficient in energy by drastically limiting the use of fossil fuels, for example through much higher ecotaxes and by investing in sustainable energy production.

PETITION AND PROGRESS

In order to draw attention to the aforementioned problem and to propose alternatives, the Food Justice Working Group drew up the ‘Petition for food sovereignty and climate justice’ in 2011 with proposals for change in the following areas:
• Food sovereignty within agricultural and trade policy;
• Climate justice and energy security;
• Stopping the Dutch and European violation of human rights and green washing.